Gậy leo núi: Cách chọn và hướng dẫn sử dụng

1. Gậy leo núi là gì? Công dụng của gậy leo núi

Gậy leo núi - món phụ kiện để chống khi đi leo núi, hiking.

Nó có thể là một cây gậy chuyên dụng, cũng có thể là một khúc tre, một đoạn cây bên đường. Những mẫu gậy leo núi chuyên dụng sẽ được thiết kế chuyên nghiệp hơn với nhiều bộ phận hơn, mỗi bộ phận có một chức năng riêng, phục vụ cho một chuyến đi trọn vẹn. Đặc biệt gậy leo núi có khả năng xếp gọn - điều mà đoạn cây bên đường không làm được.
Có hàng tá lý do để mang theo một chiếc gậy leo núi như là:

• Phân chia trọng lượng cơ thể, tạo độ ổn định
• Giảm tác động lên đầu gối và mắt cá
• Cung cấp cho cơ thể một lực đẩy
• Hỗ trợ giữ thăng bằng
• Kiểm tra địa hình
• Sử dụng như dụng cụ sơ cứu khi bị chấn thương
• Sử dụng với tăng hoặc lều
• Có thể sử dụng để tự vệ
• Nhỏ gọn, dễ mang theo

Còn chi tiết từng lý do bạn có thể tham khảo tại: 9 lý do nên sử dụng gậy leo núi trong những chuyến leo núi trekking.

2. Yếu tố cần chú ý khi lựa chọn gậy leo núi

Cấu tạo cảu một cây gậy leo núi cơ bản:

Gậy leo núi thường được thiết kế theo 1 tiêu chuẩn cơ bản sẽ có đủ các thành phần như: Thân gậy, đệm tay, đai hỗ trợ cổ tay, nút chắn bùn cơ bản. Một số điểm khác cần lưu ý khi chọn gậy leo núi:

+ Gậy xếp gọn: Thường thì gậy leo núi đều được thiết kế xếp gọn, tuy nhiên gọn bao nhiêu là đủ? - Điều đó phụ thuộc vào nhu cầu của bạn. Thường thì những chiếc gậy gấp khúc sẽ gọn hơn so với gậy trượt khóa bật.
+ Chất liệu gậy: Nên chọn gậy làm từ nhôm hợp kim để giảm trọng lượng gậy. Một số nhôm thường gặp như: Nhôm 6065, nhôm 7001,.. Ngoài ra còn có chất liệu nhôm phối Carbon để tăng độ cứng và giảm thêm trọng lượng của gậy. Ngoài ra còn có chất liệu Composite - đây là loại vật liệu có ứng suất cao, giảm sốc tốt hơn, tuy nhiên thì dễ gãy hơn so với gậy nhôm. 

Ngoài ra:
+ Gậy chống sốc hay không? Thường những loại gậy chống sốc sẽ có thiết kế lò xo bên trong, giúp giảm tác động lên cơ thể (Đặc biệt là tay cầm gậy và các khớp khác) khi di chuyển. 
+ Gậy tích hợp: Đây là loại gậy tích hợp thêm một số chức năng như La bàn, còi, camera,... 

3. Điều chỉnh chiều cao (Chiều dài) gậy như thế nào

Hướng dẫn điều chỉnh chiều dài gậy cơ bản:

Hầu hết gậy leo núi chuyên dụng đều có chiều dài thay đổi được, vậy điều chỉnh chiều dài gậy thế nào là phù hợp?
+ Một mẹo khi chọn chiều cao gậy leo núi phù hợp đó là hãy cầm gậy, đứng thẳng người, co tay vuông góc ở phần cùi chỏ, sao cho cánh tay song song với mặt đất. Chiều dài gậy lúc này là chiều dài gậy phù hợp với chiều cao của bạn.
Hoặc bạn có thể tham khảo bản gợi ý chọn chiều cao gậy theo chiều cao với cơ thể sau, nhưng lưu ý là tham khảo nhé!

Tuy nhiên địa hình gập ghềnh, đi trên đường bằng phẳng và đi lên, đi xuống sẽ thích hợp với những mức chiều cao gậy khác nhau. 

Đối với đường trường, bằng phẳng thì bạn có thể áp dụng cách điều chỉnh chiều cao gậy cơ bản ở trên.
Đối với những chặn đường lên dốc thì chiều cao gậy leo núi nên điều chỉnh giảm. Tùy vào địa hình dốc cao hay thấp mà bạn có thể giảm chiều dài gậy 5-15cm. Việc điều chỉnh này giúp gậy trở thành một chiếc đòn bẩy hoàn hảo hỗ trợ bạn đi lên, đồng thời hạn chế mỏi vai vì gậy quá cao thì bạn phải vươn người để chống gậy khi đi lên.
Đối với những chặn đường xuống dốc thì chiều cao gậy leo núi nên điều chỉnh tăng. Và cũng tùy vào địa hình xuống dốc nông hay sâu mà bạn có thể tăng chiều dài của gậy lên 5-15cm. Hành động này giúp tăng hiệu quả của việc dò đường khi xuống dốc, đồng thời hỗ trợ phân bố trọng lượng cơ thể tốt hơn, giảm mỏi cơ và đau khớp.

4. Các loại khóa gậy hay gặp và cách sử dụng

Đối với những loại gậy xếp (Kích thước xếp khoảng 35-55cm), thì những cơ chế khóa gậy cũng là một yếu tố cần lưu ý khi chọn gậy.
Khóa bật: Sử dụng cho những loại gậy điều chỉnh được chiều cao. Sử dụng cơ chế đòn bẩy, cùng với một con ốc giúp bạn dễ dàng điều chỉnh chiều dài gậy một cách nhanh chóng và chắc chắn nhất. Ngay cả khi đeo găng tay thì thao tác điều chỉnh này cũng rất dễ dàng. 
Khóa bấm: Một nút bật nhỏ để liên kết giữa các khúc gậy với nhau. Thường sử dụng cho những gậy có độ dài không điều chỉnh được.
Khóa xoay: Được thiết kế từ nhiều khúc lồng vào nhau, việc bạn cần làm là điều chỉnh chiều dài gậy, sau đó xoay để khóa. Thường sử dụng cho những gậy có điều chỉnh chiều dài và có hệ thống lò xo chống sốc.
Khóa kết hợp: Thường sẽ kết hợp giữa khóa bấm và khóa bật. Giúp gậy gọn hơn so với khóa bật và linh hoạt hơn về chiều cao so với khóa bấm. 

5. Các bộ phận khác của một cây gậy leo núi

Đệm tay - các loại đệm tay thường gặp khi chọn gậy leo núi

Hầu hết các loại gậy leo núi đều được thiết kế đệm tay, một phần để giảm sốc, nhưng tác dụng chính là để giảm ma sát tay, làm êm tay hơn, giảm phồng rộp tay khi sử dụng nhiều. Ngoài ra một số đệm tay thiết kế theo góc nghiêng 15 độ, cùng với hình dạng khít với dáng tay khi cầm giúp tư thế cầm thoải mái, đơn giản hơn rất nhiều.
Nói một chút về vật liệu làm đệm tay nhé!
Gỗ Cork: Loại này hút mồ hôi tốt, giảm trơn tay do mồ hôi, tuy nhiên sẽ hơi cứng.
Bọt: Loại này mềm, thấm hút mồ hôi tốt.
Caosu: Thích hợp cho những chuyến leo núi trong thời tiết lạnh, đây là loại đệm cứng, không thấm mồ hôi nên nếu dùng gậy với đệm caosu bạn nên dùng thêm bao tay.

Đai hỗ trợ cổ tay:

Bộ phận này dễ dàng bắt gặp ở mọi cây gậy leo núi, nhưng không phải ai cũng sử dụng nó đúng cách. 
Đầu tiên bạn luồn tay vào đai cố định dây, sau đó nắm đệm tay ở một vị trí phù hợp (Như hình), sau đó điều chỉnh sao cho dây ôm cỏ tay, có thể điều chỉnh tương đối, không cần ôm khít cổ tay, nhưng cũng không nên để quá rộng. Việc chỉnh này giúp cổ đỡ cổ tay, đồng thời bạn có thể buôn gậy ra để chụp ảnh một cách dễ dàng thoải mái. 

Nút chắn bùn, thường được gắn ở đầu nhọn của gậy, có tác dụng chắn bùn, chắn tuyết, hạn chế lún ở những địa hình nói trên. Thường nút chắn bùn đi kèm có diện tích tiếp xúc nhỏ, ở địa hình đất/tuyết mềm có thể cân nhắc sử dụng nút chắn bùn có diện tích tiếp xúc lớn hơn